من ماوه‌یه‌كى زۆر نوێژم نه‌كردووه به‌ڵام ئێستا زۆربه ى كات له‌مزگه‌وت نوێژه‌كانم ده‌كه‌م ئایا چى بكه‌م بۆ ئه‌و نوێژانه‌ى كه نه‌مكردوون
من ماوه‌یه‌كى زۆر نوێژم نه‌كردووه به‌ڵام ئێستا زۆربه ى كات له‌مزگه‌وت نوێژه‌كانم ده‌كه‌م ئایا چى بكه‌م بۆ ئه‌و نوێژانه‌ى كه نه‌مكردوون ئایا خودا له گوناهم خۆش ده‌بێت ئه‌گه‌ر ته‌وبه‌م كردووه یان قه‌رزه له‌سه‌رم ده‌بىَ بیانگێرِمه‌وه؟
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله (صلى الله عليه وسلم).
سه‌باره‌ت به‌وه‌ى كه ماوه‌یه‌ك نوێژت نه‌كردووه گومانى تیانیه ته‌رك كردنى توێژ تاوانێكى گه‌وره‌یه پێویست ده‌كات ته‌وبه‌ى لێبكه‌ى مادام شوكر بۆ خوا ده‌ڵێ ته‌وبه‌م كردوه‌و ئێستا نوێژه‌كانت به باشى ده‌كه‌ى ئه‌وه كارێكى زۆر چاكه وه سه‌باره‌ت به‌و نوێژانه‌ى كه چواندوته قه‌زاى مه‌كه‌وه چونكه كاتێك نوێژ قه‌زا ده‌كرێته‌وه كاتێك مرۆڤ به دوو هۆ چواندبێتى:
یه‌كه‌م: له بیرو چوون
دووه‌م: خه‌وى به‌سه‌ر نوێژێك كه‌وتبێت.
به‌به‌ڵگه‌ى ئه‌م حه‌دیسه‌ى پێغه‌مبه‌ر () كه ده‌فه‌رمووێت: مَنْ نَامَ عَنْ ێصلاة‌ٍ أَوْ نَسِيهَا ، فَلْیُصَلِّهَا إِذَا ذَكَرَهَا، وفی روایه أخرى: فَلْیُصَلِّ إِذَا اسْتَیْقَظَ . رواه أبوداود والنسائی وابو یعلى وابن خزیمه وصححه الألبانی
واته: هه‌كه‌سێك به‌سه‌ر نوێژێكا خه‌وى پێداكه‌وت یان بیرى چوو با ئه‌و كاته بیكاته‌وه كه دێته‌وه بیرى یان كه به خه‌به‌ر دێت.
به‌لاَم ئه‌مه‌ى تۆو سه‌رجه‌م ئه‌و خه‌ڵكه‌ى كه ماوه‌یه‌ك نوێژ ته‌رك ده‌كه‌ن و ده‌ى چوێنن به ئه‌نقه‌سته نه بیرچوونه نه‌خه‌و پیاكه‌وتنه بۆیه نابێت قه‌زاى كه‌یته‌وه به‌لاَم تابۆت ده‌كرێت سوننه‌ته‌كان زیاد بكه، پێغه‌مبه‌ر -ێلى الله علیه وسلم- ده‌فه‌رمووێت: « إِنَّ أوَّڵ مَا یُحَاسَبُ بِهِ الْعَبْدُ يوْمَ الْقِيامَه‌ِ صَلاَتُهُ فَإِنْ وُجِدَتْ تَامَّه‌ً كُتِبَتْ تَامَّه‌ً وَإِنْ كَانَ انْتَقَص مِنْهَا شَىْءٌ قَال انْظُرُوا هَلْ تَجِدُونَ لهُ مِنْ تَطوُّعٍ یُكَمِّلُ لهُ مَا ضیَّعَ مِنْ فَرِیضَة‌ٍ مِنْ تَطَوُّعِهِ ثُمَّ سَائِرُ الأَعْمَالِ تَجْرِى عَلى حَسَبِ ذَلِكَ ».رواه أبوداود والنسائی والترمذی وصححه الألبانی
واته: یه‌كه‌م شت كه به‌نده‌كان له‌سه‌رى موحاسه‌به ده‌كرێن له رِۆژى قیامه‌ت نوێژه‌كانێتى، جا ئه‌گه‌ر ته‌ماشاكرا به ته‌واوى ودرووستى ئه‌نجامى دابوو ئه‌وه به ته‌واوى بۆى نوسراوه، وه ئه‌گه‌ر كه‌م وكورِیه‌كى هه‌بوو ده‌فه‌رمووێ: برِوانن بزانن نوێژى سوننه‌تى كردووه تاكو كه‌م وكورِییه‌كانى ونوێژه فه‌رزه‌له‌ده‌ستچووه‌كانى به سوننه‌ته‌كانى بۆ پرِبكرێته‌وه، پاشان هه‌موو كرده‌وه‌كانى به‌و چه‌شنه به‌رِێده‌كرێت.
بةريز/ م.كامران خاليد وةلامى داوةتةوه ... ز.م. 07701495535
ئایا جائیزه یه‌كیك له رۆزنامه‌یه‌ك كاربكات وینه‌ى ناشه‌رعى تیدابیت یان
ئایا جائیزه یه‌كیك له رۆزنامه‌یه‌ك كاربكات وینه‌ى ناشه‌رعى تیدابیت یان بۆجونه‌كانى له‌كه‌ل ئیسلام تیك نه‌كاته‌وه؟ به واتایه‌كى تر ئه‌و زه‌وابیتانه جین بیویسته له‌و كه‌سه‌ى له رۆزنامه كارده‌كات وله‌وه‌ش كه له رۆزنامه‌كه‌دا هه‌بێت؟
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله (صلى الله عليه وسلم).
به‌رێزه‌كه‌م خواى گه‌وره ده‌فه‌رموێت: [وَتَعَاوَنُوا عَلى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلاا تَعَاوَنُوا عَلى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ]،
واته: ته‌عاون و هه‌مه‌هه‌نگى بكه‌ن له كارى چاك و خێرو شه‌رعى، وه ته‌عاون و هه‌مه‌هه‌نگى مه‌كه‌ن له كارى خراپ وناشه‌رعى.
وه خۆت به رِاشكاوى ده‌ڵێى وێنه‌ى ناشه‌رعى و بۆچونى دژ به ئیسلامى تیا بلاَو ده‌كرێته‌وه كه‌واته كار كردن له‌و جێگایه حه‌رامه‌و تاوانێكى گه‌وره‌یه وه رِوو به‌رِووى ئه‌م هه‌رِه‌شه خواییه ده‌بیته‌وه كه ده‌فه‌رموێت: [إِنَّ الَّذینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشِیعَ الْفَاحِشَه‌ُ فِی الَّذِینَ آَمَنُوا لهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ فِی الدُّنْێا وَالْاَخِرَه‌ِ وَاللَّهُ يعْلمُ وَأَنْتُمْ لا تَعْلمُون] [النور:19]
واته: (به‌رِاستى ئه‌وانه‌ى پىَیان خۆشه له نێو ئه‌وانه‌ى كه برِوایان هێناوه شتى ناخراپ وناشیاو ناپه‌سه‌ند بڵاو بێته‌وه له دنیاو ئاخیرِه‌تدا عه‌زابى ئێشێنه‌ریان بۆ هه‌یه وه‌خوا ده‌زانى و ئێوه نازانن)
جا براكه‌م ئامۆژگارى بۆ تۆو گشت موسڵمانان له‌و جێگایانه كار مه‌كه‌ن خودا بۆ پاره‌و پولو سومعه‌ت و ناوده‌ر كردن مه‌رِه‌نجێنن وخۆتان به‌ر ئه‌و سزایه مه‌خه‌ن.
وصلى الله على محمد وعلى آله وصحبه وسلم
بةريز/ م.كامران خاليد وةلامى داوةتةوه ... ز.م. 07701495535
من كاتیك دور بووم له خوا به‌رستى تۆزیك كاری ناشه‌رعیم كردوه ئیستا وازم هیناوه له‌و كارانه وه ته‌وبه‌م كردوه ئایا ئیستا ده‌بی خوا لیم خۆش بیت
من كاتیك دور بووم له خوا به‌رستى تۆزیك كاری ناشه‌رعیم كردوه ئیستا وازم هیناوه له‌و كارانه وه ته‌وبه‌م كردوه ئایا ئیستا ده‌بی خوا لیم خۆش بیت جونكه هه‌موو كات كوناحه‌كان دینه به‌ر جاوم؟ئایا جی بكه‌م تا خوا لیم خۆش بیت لهم تاوانانه.
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله (صلى الله عليه وسلم).
خۆشه‌ویسته‌كه‌م رِه‌حمى خودا زۆر گه‌وره‌یه مادام ته‌وبه‌ت كردوه ئه‌وه گه‌وره‌ترین ته‌وفیق و رِه‌حمى خوایه به‌رامبه‌رت، له هاوه‌لاَنیش هه‌بوو كه‌پێشتر تاوان و گوناهى زۆریان ئه‌نجام دابوو پاش ته‌وبه كردنیان و موسڵمان بوونیانیش به‌رده‌وام لۆمه‌ى خۆیان ده‌كردو له گوماندا بوون خۆت ئاسایی ده‌یان ووت ئاخۆ بڵى خودا لێم خۆش بوبێت؟ له‌وانه ئه‌و حه‌دیسه‌ى كه: عَمْرِو بْنِ عَبَسَه‌َ بۆمان ده‌گێرِێته‌وه ده‌فه‌رموێت: جَاءَ رَجُلٌ إِلى النَّبِىِّ -صلى الله علیه وسلم- شَیْخٌ كَبِیرٌ صدَّعِمُ عَلى عَصاً لهُ فَقَال يا رَسُول اللَّهِ إِنَّ لِى غَدَرَاتٍ وَفَجَرَاتٍ فَهَلْ یُغْفَرُ لِى قَال « أَلسْتَ تَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلهَ إِلاَّ اللَّهُ ». قَال بَلى وَأَشْهَدُ أَنَّكَ رَسُولُ اللَّهِ. قَال « قَدْ غُفِرَ لكَ غَدَرَاتُكَ وَفَجَرَاتُكَ ». رواه أحمد(19451) قال شعیب الأرنؤوط: حدیث صحیح بشواهد.
واته: پیاوێكى به‌ته‌مه‌ن كه خۆى دابوو به‌سه‌ر گۆچانێكدا هات بۆ لاى پێغه‌مبه‌رى خوا (صلى الله عليه وسلم)وتى: ئه‌ى پێغه‌مبه‌رى خوا (صلى الله عليه وسلم)من كه‌سێكم گوناه و تاوان و غه‌درم زۆره ئایه خودا لێم خۆش ئه‌بێت؟ پێغه‌مبه‌رى خوا (صلى الله عليه وسلم) فه‌رمووى: ((ئایه تۆ شایه‌تیت نه‌داوه به‌وه‌ى هیچ خودایه‌ك نییه به‌حه‌ق بپه‌رسترێت جگه له‌خواى گه‌وره؟)) وتى: به‌ڵىَ وه شاهێدى ده‌ده‌م كه تۆ پێغه‌مبه‌رى خواى، پێغه‌مبه‌ر (صلى الله عليه وسلم) فه‌رمووی: ((ده دڵنیابه كه خودا له گوناه و تاوان و غه‌دره‌كانت خۆشبووه)). وه خواى گه‌وره له باره‌ى ئه‌و كه‌سانه‌وه ئه‌م ئایه‌ته‌ى دابه‌زاند وه عومه‌رى كورِى خه‌تاب بۆمان ده‌گیرَێته‌وه:
[قُلْ يا عِبَادِي الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لاا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَة‌ِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ]
واته: بڵى : ئه‌ى به‌نده‌كانى من ئه‌وانه‌تان كه ئیسرِاف و سته‌متان له خۆتان كردووه، له رِه‌حمه‌تى خوا بى هیوا مه‌بن به‌وه‌ى بڵێن گوناه و تاوانمان زۆره خودا قه‌ت لێمان خۆش نابێ، به‌رِاستى خوا له هه‌موو گوناهى خۆش ده‌بى، به‌رِاستى هه‌ر ئه‌وه غه‌فورِ و رِه‌حیمه.
جاخۆشه‌ویسته‌كه‌م تۆ چه‌ند گوناه و تاوانی گه‌وره‌ت كردبێت مادام ته‌وبه‌ت كردوه به مه‌رجێك ته‌وبه‌كه‌ت رِاست گوایانه بێت په‌شیمان بیت له‌وانه‌ى كردوته و جارێكى نه‌گه‌رێیته‌وه سه‌رى كرده‌وه‌ى باش زیاد بكه‌یت وبی پۆشیت بۆخۆت وباسیان نه‌كه‌ى دڵنیابه خودا لێت خۆش ده‌بێت، وه خواى گه‌وره له‌و حه‌دیسه قودسیه‌ى كه پێغه‌مبه‌رى خوا (صلى الله عليه وسلم)له خواى گه‌وره‌وه ده‌یگێرِێته‌وه ده‌فه‌رموێت: « يا ابْنَ آدَمَ إِنَّكَ لوْ أتَیْتَنِى بِقُرَابِ الأَرْضِ خَطَايا ثمَّ لقِیتَنِى لاَ تُشْرِكُ بِى شَیْئًا لأتَیْتُكَ بِقُرَابِهَا مَغْفِرَه‌ً ». روا ه مسلم
واته: ئه‌ى ئاده‌میزاد گه‌ر تۆ بێیت بۆ لام به بارستاى گۆى زه‌وى گوناهت كردبێت پاشان بگه‌یته لیقام به هیچ شێوه‌یه‌ك شه‌ریكت بۆم قه‌رار نه‌دابێت ئه‌وه به بارستایى زه‌وى لێ خۆشبونت پێ ئه‌به‌خشم.
خوداى گه‌وره له من و تۆو سه‌رجه‌م تۆبه كاران خۆشبێت ئامین.
بةريز/ م.كامران خاليد وةلامى داوةتةوه ... ز.م. 07701495535
ئایا ئێستا وه‌ركرتنی عه‌قار حه‌رامه یان نا ؟ تكایه قسه‌ی جه‌ند مامۆستایه‌كم ده‌وێت؟
ئایا ئێستا وه‌ركرتنی عه‌قار حه‌رامه یان نا ؟ تكایه قسه‌ی جه‌ند مامۆستایه‌كم ده‌وێت؟
به‌ڵى برام ئه‌و عقاره‌ى ئه‌مرِۆ له كوردستاندا هه‌یه جارێك سووى له‌سه‌ره‌و جارێك تأمین حیاة و جارێك رسومات هه‌مویان حه‌رامه‌و دروست نییه موسڵمان رِایبكێشێت، هه‌ر چه‌نده بڵى زه‌رورم و ناچارم و خانوم نییه و كرى چیم ......، به تایبه‌تى عقارى ئیستا تأمین حیاة له‌سه‌ره له چه‌ند رِوویه‌كه‌وه حه‌رامه: قوماره، بۆ هه‌ندى كه‌س ده‌بێته رِیبا، وه كرِین و فرۆشتنێكى نادیاره ....، بۆیه پێویسته موسڵمان خۆی لێى دوور بخاته‌وه‌و رِاى نه‌كێشێت.
ته‌واوى مامۆستایانى سه‌له‌فى (خواى گه‌وره بیانپارێزێت) یه‌كده‌نگ وهاورِان له‌سه‌ر حه‌رامێتى ئه‌و عه‌قاره‌ى كه ئه‌مرِۆ له‌كوردستاندا ده‌درێت ، هه‌رچه‌نده زۆرێك له‌مامۆستایانى ترى ئاینى كه زۆریان له حزبییه‌كانن بۆخه‌ڵكییان حه‌لاَڵ كردووه، بىَ ئه‌وه‌ى هیچ به‌ڵگه‌یه‌كى دروست ورِاستیان له‌به‌رده‌ستدا بێت وبۆخه‌ڵكى رِوونبكه‌نه‌وه.. خواى كةوره هةمووان بباريزيت....اللهم امين.
به‌رِێز/ م.شاخه‌وان جه‌واد وه‌لاَمى داوه‌ته‌وه ژ.م. 07701580798
ئایا یه‌كه‌م شه‌وى زاوایى چۆن ده‌ستپێ بكه‌ین؟ واتا (هه‌نگاوه شه‌رعییه‌كان )كامانه‌ن كه بیگرینه به‌ربۆئه‌وه‌ى به‌شێوه‌یه‌كى دروست كاره‌كه‌مان سه‌ركه‌توو شه‌رعى بێت ؟
السلام علیكم
ئایا یه‌كه‌م شه‌وى زاوایى چۆن ده‌ستپێ بكه‌ین؟ واتا (هه‌نگاوه شه‌رعییه‌كان )كامانه‌ن كه بیگرینه به‌ربۆئه‌وه‌ى به‌شێوه‌یه‌كى دروست كاره‌كه‌مان سه‌ركه‌توو شه‌رعى بێت ؟
وعلیك السلام ...
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله (صلى الله عليه وسلم).
به‌رِێزه‌كه‌م ئامۆژگاریت ده‌كه‌م به خوێندنه‌وه‌ى كتابى (آداب الزفاف)ى شێخ ئه‌لبانى (رِه‌حمه‌تى خواى لىَ بێت) كه‌زۆربه‌شێوه‌یه‌كى جوان وه‌لاَمى ئه‌م پرسیاره‌ى به‌رِێزتانى تێدایه ، به‌لاَم به كورتى شتێك بۆ تۆو سه‌رجه‌م خوێنه‌ه‌رانى خۆشه‌ویست باس ده‌كه‌ین:
1- سوننه‌ته پیاو مولاته‌فه‌ى كچه‌كه بكات به‌وه‌ى شرینیه‌كى پێشكه‌ش كات یاخود شه‌ربه‌تى پێشكه‌ش كات .
2- سوننه‌ته كورِه‌كه ده‌س بخاته سه‌ر ناوچه‌وانى كچه‌كه‌و (بسم الله) بكات و داواى به‌ره‌كه‌ت بكات و ئه‌م دووعایه بخوێنێت: ((اللهم إنی أسألك من خیرها وخیر ما جبلتها علیه وأعوذ بك من شرها وشر ما جبلتها علیه)).
3- سوننه‌ته دوو ركات نوێژ بكه‌ن پێكه‌وه بكه‌ن پاشان ئه‌م دووعایه بخوێنه: : [اللهم بارك لی فی أهلی وبارك لهم فِیَّ اللهم اجمع بیننا ما جمعت بخیر وفرق بیننا إذا فرقت إلى خیر ]
4- سوننه‌ته له كاتى جووت بون(جماع) ئه‌م دووعایه پیاوه‌كه بی خوێنێت: ( بسم الله اللهم جنبنا الشیطان وجنب الشیطان ما رزقتنا ) پێغه‌مبه‌ر (صلى الله علیه وسلم) ده‌فه‌رمووێت: هه‌ر كه‌سێك ئه‌م دووعایه بخوێنێت گه‌ر خودا منداڵێكى پێ به‌خشیتن قه‌ت شه‌یتان ناتوانى زیانی پێ بگه‌یه‌نێت) أخرجه البخاری وبقیه أصحاب السنن إلا النسائی، بۆ ئاگادارى ئه‌م سوننه‌ته هه‌ر بۆ شه‌وى زاوایی نیه به‌ڵكو بۆ هه‌مو جارێكه.
5- چۆنێتى چوونه لاى خێزان(چۆنێتى جیماع كردن): درووسته بۆ پیاو به هه‌ر شێوه‌یه‌ك بچێته لاى خێزانى به‌لاَم به مه‌رجێك له پێشه‌وه بێت خواى گه‌وره ده‌فه‌رموێت: [نِسَاؤُكُمْ حَرْثٌ لكُمْ فَأْتُوا حَرْثَكُمْ أَنَّى شِئْتُمْ]، واته: خێزانه‌كانت(له پاكیدا) جێگه‌ى كێلگه‌ن بۆ ئێوه كه وابوو به هه‌ر شێوه‌یه‌ك پێتان خۆشه بچنه لایان به مه‌رجێك له شوێنه شه‌رعیه‌كه‌وه بى.
6- وه خۆت بپارێزه له‌وه‌ى بچیته لاى خێزانت له پاشه‌وه ئه‌مه حه‌رامه پێغه‌مبه‌ر (صلى الله علیه وسلم ) ده‌فه‌رمووێت: [ من أتى حائضا أو امرآه فی دبرها أو كاهنا فصدقه بما یقول فقد كفر بما أنزل على محمد ]رواه أصحاب السنن وهو صحیح .
7- وه خۆت بپارێزه له‌وه‌ى بچیته لاى خێزانت له كاتى سوورِى مانگانه(حه‌یز) ئه‌مه حه‌رامه خواى گه‌وره ده‌فه‌رمووێت: [وَيسْأَلُونَكَ عَنِ الْمَحِیضِ قُلْ هُوَ أَذًى فَاعْتَزِلُوا النِّسَاءَ فِی الْمَحِیض وَلا تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّى يطْهُرْنَ فَإِذَا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَیْثُ أَمَرَكُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ التَّوَّابِینَ وَیُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِینَ] ، واته: سه‌باره‌ت به (بى نوێژى) حه‌یز له‌تۆ ئه‌پرسن، بڵى ئه‌و خوێنه زیاناوى و ده‌ردو پیسه، جا له‌به‌ر ئه‌وه له‌كاتى (بى نوێژى) دا له ژنان دوور بگرن و مه‌چنه لایان و نزیكیان مه‌كه‌ون، تا پاك ئه‌بنه‌وه جا ئه‌گه‌ر پاك بوونه‌وه (خۆیان شوت) به‌و جۆره‌ى كه خوا فه‌رمانى داوه ده‌سیان له‌گه‌ل تێكه‌ل بكه‌ن، به‌رِاستى خوا تۆبه‌كارانى خۆش ده‌وى و هه‌روه‌ها پاكانیشى خۆش ده‌وى).
8- سوننه‌ته له نێوان هه‌ر جیماعێك ده‌س نوێژ بگرى به به‌ڵگه‌ى ئه‌م حه‌دیسه: ( إذا أتى أحدكم أهله ثم أراد أن یعود فلیتوضأ [ بینهما وضوءاً ] وفی روایه : وضوءه للصلاة ) [ فإنه أنشط فی العود ]. أخرجه مسلم وابن أبی شیبه فی " المصنف " وأحمد وأبو نعیم والزیاده له وغیرهم من حدیث ابی سعید الخدری
9- واته: (هه‌ر كه‌سێك له ئێوه چۆیه لاى خێزانى پاشان ویستى دوو باره بچێته‌وه لاى با ده‌س نوێژ بشوات [له نێوانیان] وه له‌ریوایه‌تێكى تردا: ده‌س نوێژ بشوات هه‌ر وه‌ك چۆن ده‌س نوێژ ده‌شوات بۆ نوێژ [چونكه چالاكى ده‌كاته‌وه بۆ دوو باره‌كه‌ى])
10- بۆ دوو باره كردنه‌وه ئه‌گه‌ر غوسڵ ده‌ركات باشتره به به‌ڵگه‌ى حه‌دیسى أبی رافع أن النبی صلى الله علیه وسلم طاف ذات یوم على نسائه یغتسل عند هذه وعند هذه قال : فقلت له : یا رسول الله ألا تجعله غسلا واحدا ؟ قال : ( هذا أزكى وأطیب وأطهر ] رواه أبو داود والنسائی فی " عشره النساء " والطبرانی وأبو نعیم فی " الطب " بسند حسن، حسنه الألبانی
11- خۆ شوشتنى ژن و پیاو پێكه‌وه وه ئه‌مه سوننه‌ته با یه‌كترى ببینن به به‌ڵگه‌ى حه‌دیسى عائشه رضی الله عنها قالت : ( كنت اغتسل أنا ورسول الله صلى الله علیه وسلم من إناء بینی وبینه واحد [ تختلف أیدینا فیه ] فیبادرنی حتى أقول : دع لی دع لی قالت : وهما جنبان ] رواه البخاری ومسلم وابو عوانه فی " صحاحهم " والسیاق لمسلم والزیاده له وللبخای فی روایه وترجم له ب " باب غسل الرجل مع امرآته"
12- سوننه‌ته پێش ئه‌وه‌ى بخه‌وی ده‌س نوێژ بشۆن به به‌ڵگه‌ى حه‌دیسى عائشه رضی الله عنها قالت : ( كان رسول الله صلى الله علیه وسلم إذا أراد أن [ یأكل أو ] ینام وهو جنب غسل فرجه وتوضأ وضوءه للصلاة ) أخرجه البخاری ومسلم وأبو عوانه فی " صحاحهم "
13- وه ئه‌گه‌ر نه‌ى توانى ده‌س نوێژ بشۆن هه‌ندىَ جار ئه‌توانن ته‌یموم بكه‌ن به به‌ڵگه‌ى حه‌دیسى عائشه رضی الله عنها قالت : ( كان رسول الله صلى الله علیه وسلم إذا أجنب فأراد أن ینام توضأ أو تیمم. رواه البیهقی من طریق عثام بن علی عن هشام عن أبیه عنها . قال الحافظ فی " الفتح " : " إسناده حسن " والله اعلم.
بةريز/ م.كامران خاليد وةلامى داوةتةوه ... ز.م. 07701495535
ئایا نویژی سوننه‌ت قه‌زا ده‌كرێته‌وه
ئایا نویژی سوننه‌ت قه‌زا ده‌كرێته‌وه بۆ نموونه بانگی نیوه‌رو ده‌درێت كه من گه‌یشتمه مزگه‌وت قامه‌ت ده‌كرێت بۆ نوێژ ده‌كرێت دوای نوێژه فه‌رزه‌كه نوێژه سوننه‌ته‌كه دووباره بكه‌مه‌وه به به‌ڵگه ان شاءالله؟
- وه‌ئایا تاجه‌ند ئه‌و فه‌رمووده راسته كه‌ده‌گرێنه‌وه ده‌ڵێن جارێكیان پێغه‌مه‌ری خوا (صلی الله علیه وسلم) دوای نوێژی عه‌سر دوو ركاعه‌ت نوێژی سوونه‌تی كرد هاوه‌لانیش لێیان پرسی ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا (صلی الله علیه وسلم )ئه‌و دوو ركاعه‌ته چی بوو كردت پێغه‌مبه‌ریش (صلی الله علیه وسلم) فه‌رمووی وه‌فدێك هاتن بۆ لام نه‌متوانی دوو ركاعه‌ت سوننه‌تی دوای نوێژی نیوه‌رو بكه‌م ئیستا بیرم كه‌وته‌وه‌و كردم
الحمدلله والصلاة والسلام على رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم.
نوێژه سوننه‌ته‌كان ئه‌گه‌ر كاتى ده‌رچوو ده‌فه‌وتێت و قه‌زا ناكرێته‌وه ته‌نها دوو رِكات سوننه‌تى پێش نوێژى به‌یانی و دوو ركات سوننه‌تى پێش نیوه‌رِۆ نه‌بێت، گه‌ر كه‌سێك دوو ركات سوننه‌تى پێش نوێژى به‌یانی له ده‌س چوو ده‌توانێ دواى نوێژى به‌یانى ده‌س به‌جێ بیكات یان دواى خۆر هه‌لاَتن بیكات له‌به‌ر ئه‌وه‌ى پێغه‌مبه‌ر صلى الله علیه وآله وسلم له گه‌ڵ هاوه‌لاَنى قه‌زایان كرده‌وه له‌گه‌ڵ نوێژى به‌یانى، كاتێك خه‌ویان لێكه‌وت له یه‌كێك له‌سه‌فه‌ره‌كانى نوێژى به‌یانیان نه‌كرد تاكو خۆرهه‌لاَت له‌و حه‌دیسه‌ى كه أبِى هُرَیْرَه‌َ بۆمان ده‌گێرێته‌وه ده‌فه‌رمووێت: عَرَّسْنَا مَعَ نَبِىِّ اللَّهِ -صلى الله علیه وسلم- فَلمْ نَسْتَیْقِظ حَتَّى طلعَتِ الشَّمْسُ فَقَال النَّبِىُّ -صلى الله علیه وسلم- « لِيأْخُذْ كُلُّ رَجُلٍ بِرَأْسِ رَاحِلتِهِ فَإِنَّ هَذَا مَنْزِلٌ حَضَرَنَا فِیهِ الشَّیْطَانُ ». قَال فَفَعَلْنَا ثُمَّ دَعَا بِالْمَاءِ فَتَوَضأَ ثُمَّ سَجَدَ سَجْدَتَیْنِ - وَقَال يعْقُوبُ ثمَّ صَلَّى سَجْدَتَیْنِ - ثمَّ أُقِیمَتِ الصَّلاَة‌ُ فَصَلَّى الْغَدَاه‌َ. رواه مسلم.
وه پێغه‌مبه‌ر صلى الله علیه وآله وسلم بینى پیاوێك دوو ركاته‌كه‌ى پێش نوێژ قه‌زا ئه‌كاته‌وه لێى بىَ ده‌نگبوو وه‌ك له‌و حه‌دیسه‌ى (قَیْس) كورِى (عَمْرو) بۆمان ده‌گیرَرێته‌وه ده‌فه‌رمووێت: رَأَى رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله علیه وسلم- رَجُلاً یُێصلِّى بَعْدَ صَلاَة‌ِ الصُّبْحِ رَكْعَتَیْنِ فَقَال رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله علیه وسلم- « صلاَة‌ُ الصُّبْحِ رَكْعَتَانِ ». فَقَال الرَّجُلُ إِنِّى لمْ أكُنْ صَلَّیْتُ الرَّكْعَتَیْنِ اللَّتَیْنِ قَبْڵهُمَا فَصَلَّیْتُهُمَا الانَ. فَسَكَتَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله علیه وسلم-.رواه ابوداود وصححه الالبانی
هه‌روه‌ها سوننه‌تى راتبه‌ى پێش نوێژى نیوه‌رِۆ ئه‌گه‌ر له ده‌سى چوو له كاتى خۆىدا به‌هۆى عوزرێكه‌وه له پاش نوێژى نیوه‌رِۆ ده‌یكاته‌وه، به‌به‌ڵگه‌ى حه‌دیسى عائیشه خواى لىَ رِازى بێت - كَانَ إذا لمْ یُصَلِّ أربَعاً قَبل الڤُّهْرِ ، صلاَّهُنَّ بَعْدَهَا . رَوَاهُ التِّرمِذِیُّ وحسنه الالبانى،
واته: پێغه‌مبه‌ر صلى الله علیه وآله وسلم گه‌ر چوار ركاته‌كه‌ى پێش نوێژى نیوه‌رِۆى نه‌كردایه له پاش نوێژى نیوه‌رِۆ ده‌یى كرده‌وه.
هه‌روه‌ها به‌به‌ڵگه‌ى ئه‌و حه‌دیسه‌ى كه جه‌نابت برسیار له باره‌یه‌وه ده‌كه‌ى ئایه صه‌حیحه یان نا، وه ئه‌كرێته به‌ڵگه؟ به‌ڵێ حه‌دیسه‌كه صه‌حیحه‌و له صه‌حیحى بخارى و مسلم دایه وه به‌ڵگه‌یه‌كى به هێزیشه. ئه‌میش له‌فزی حه‌دیسه‌كه‌یه:
عَنْ بُكَیْرٍ أنَّ كُرَیْبًا مَوْلى ابْنِ عَبَّاسٍ حَدَّثَهُ أَنَّ ابْنَ عَبَّاسٍ وَعَبْدَ الرَّحْمَنِ بْنَ أزْهَرَ وَالْمِسْوَرَ بْنَ مَخْرَمَه‌َ أرْسَلُوا إِلى عَائِشَه‌َ - رضى الله عنها - فَقَالُوا اقْرَأْ عَلیْهَا السَّلاَمَ مِنَّا جَمِیعًا ، وَسَلْهَا عَنِ الرَّكْعَتَیْنِ بَعْدَ الْعَصْرِ ، وَإِنَّا أخْبِرْنَا أَنَّكِ تُصَلِّیهَا ، وَقَدْ بَلغَنَا أنَّ النَّبِىَّ - صلى الله علیه وسلم - نَهَى عَنْهَا ، قَال ابْنُ عَبَّاسٍ وَكُنْتُ أضْرِبُ مَعَ عُمَرَ النَّاسَ عَنْهُمَا . قَال كُرَیْبٌ فَدَخَلْتُ عَلیْهَا ، وَبَلَّغْتُهَا مَا أرْسَلُونِى ، فَقَالتْ سَلْ أُمَّ سَڵمَه‌َ . فَأَخْبَرْتُهُمْ ، فَرَدُّونِى إِڵى أُمِّ سَڵمَه‌َ بِمِثْلِ مَا أَرْسَلُونِى إِلى عَائِشَه‌َ ، فَقَالتْ أمُّ سَڵمَه‌َ سَمِعْتُ النَّبِىَّ - صلى الله علیه وسلم - ينْهَى عَنْهُمَا ، وَإِنَّهُ صَلَّى الْعَصرَ ثُمَّ دَخَل عَلىَّ وَعِنْدِى نِسْوَه‌ٌ مِنْ بَنِى حَرَامٍ مِنَ الأَنْصَارِ ، فَصلاَّهُمَا ، فَأَرْسَلْتُ إِلیْهِ الْخَادِمَ فَقُلْتُ قُومِى إِلى جَنْبِهِ فَقُولِى تَقُولُ أُمُّ سَلمَه‌َ يا رَسُوڵ اللَّهِ أَڵمْ أَسْمَعْكَ تَنْهَى عَنْ هَاتَیْنِ الرَّكْعَتَیْنِ فَأَرَاكَ تُصَلِّیهِمَا . فَإِنْ أَشَارَ بِيدِهِ فَاسْتَأْخِرِى .
فَفَعَلتِ الْجَارِيه‌ُ ، فَأَشَارَ بِيدِهِ ، فَاسْتَأْخَرَتْ عَنْهُ ، فَلمَّا انْصَرَفَ قَال « يا بِنْتَ أَبِى أمَیَّه‌َ ، سَأَلْتِ عَنِ الرَّكْعَتَیْنِ بَعْدَ الْعَصرِ ، إِنَّهُ أَتَانِى أنَاسٌ مِنْ عَبْدِ الْقَیْسِ بِالإِسْلاَمِ مِنْ قَوْمِهِمْ ، فَشَغَلُونِى عَنِ الرَّكْعَتَیْنِ اللَّتَیْنِ بَعْدَ الڤُّهْرِ ، فَهُمَا هَاتَانِ » .ئه‌مه له‌فزى بوخاریه به ژماره 4370.
وه له لاى شافعێكان سوننه‌ته رِاتبه‌كان به گشتى قه‌زا ده‌كرێته‌وه نه‌ك ته‌نها به‌یانى و نیوه‌رِۆ، وه به‌ڵگه‌شیان حه‌دیسى: « مَنْ نَسِىَ الصَّلاَة‌َ فَلْیُصَلِّهَا إِذَا ذكَرَهَا ».
واته: هه‌ركه‌سێك نوێژێكى بیر چوو له واده‌ى خۆى بیكات با ئه‌و كاته‌ى بیرى ده‌كه‌وێته‌وه بیكات، وه‌چه‌ند به‌ڵگه‌یه‌كى تریش.
كه‌واته مه‌سه‌له‌كه فراوانى تێدایه والله ولی التوفیق .
بةريز/ م.كامران خاليد وةلامى داوةتةوه ... ز.م. 07701495535
ئایا له ئیسلامدا جائزه ئافره‌ت له‌ده‌ره‌وه‌ی مال ئیش بكات؟
ئایا له ئیسلامدا جائزه ئافره‌ت له‌ده‌ره‌وه‌ی مال ئیش بكات؟
ئه‌كه‌ر جائزه به‌لگه جىیه؟ وه‌ئه‌گه‌ر جائز نىیه‌و حه‌رامه له به‌ر جی وه به‌لگه جىیه؟ ئه‌ی ئافره‌ت ده‌توانێت پیشه‌ی دكتوری بكات ؟ یا ئه‌ندازیاری بكات یان ماموستایه‌تی بكات ؟
یعنی چ ئیشێك یان پیشه‌یه‌ك جائیزه ئافره‌ت بیكات وه‌چ ئیش و پیشه‌یه‌ك حه‌رامه‌و نابێت بیكات به‌لام تكا ده‌كه‌م به ووردى و به‌لگه‌ی ته‌واو بۆمان روون بكه‌نه‌وه جونكه ئه‌كه‌ر حه‌رام بێت و جائیز نه‌بێت له ئیسلام رێكه‌ناده‌م خێزانه‌كه‌م ئیش بكات..
الحمدلله والصلاة والسلام على رسول الله (صلى الله علیه وسلم).
گومانى تێدا نیه ئاینى ئیسلامى پیرۆز رێزیكى گه‌وره‌ى له ئافره‌تان گرتووه وه هه‌موو كارێكى كردووه بۆ خاتر پاراستنى رِێزو حورمه‌ت و شه‌ره‌ف وكه‌رامه‌تى له گورگه برسێكانى ئینسان، وه مافه‌كانى پاراستووه وه‌پله‌ى پێ به‌خشیووه، وه كردوێتى به شه‌ریكى نێر له میراتدا وه پرس پێكردنی و وه‌رگرتنى رِاوبۆچوونى واجب كردووه‌و له به‌شوودانى وه ته‌واوى ته‌صه‌رِوفى پێ دراوه‌و له ماڵى خۆى، وه مافێكى زۆرى دانه‌وه له‌سه‌ر مێرده‌كه‌ى، وه واجبی كردوه له‌سه‌ر باوك و نزیكه‌كانى كه مه‌سروفی بكه‌ن گه‌ر پێویستى بوو، وه حیجابى له‌سه‌ر فه‌رزكردوه بۆ پاراستنى له چاوى بێگانه تاوه‌كو نه‌بێته كالاَیه‌كى بێ نرخ هه‌موو كه‌سێك ته‌مه‌توعی پێبكات، خواى گه‌وره له سورِه‌تى[الاحزاب]: [وَإِذَا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتَاعًا فَاسْأَلُوهُنَّ مِنْ وَرَاءِ حِجَابٍ ذَلِكُمْ أطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَقُلُوبِهِنَّ ] ،
وقال سبحانه فی السوره المذكوره : [يا أیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِینَ یُدْنِینَ عَلیْهِنَّ مِنْ جَلابِیبِهِنَّ ذَلِكَ أَدْنَى أنْ یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِیمًا]
وقال تعالى فی سوره النور : [قُلْ لِلْمُ}مِنِینَ يغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَى لهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا يصْنَعُونَ * وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ يغْضُضْنَ مِنْ أبْصارِهِنَّ وَيحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلا مَا ظهَرَ مِنْهَا وَلْيضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى جُیُوبِهِنَّ وَلا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلا لِبُعُولتِهِنَّ اَوْ آبَائِهِنَّ اَوْ آبَاءِ بُعُولتِهِنَّ] . .
سه‌رجه‌م ئه‌م ئایه‌تانه ئاماژه به واجبێتى حیجاب ده‌كه‌ن، گومانیشى تێدا نیه حیجاب بۆ پاراستنى ئافره‌تانى موسڵمانه له خه‌ڵكى بێگانه، وه گومانیشى تێدا نیه ئافره‌تان له گۆرِه‌پانى كار ده‌ر ده‌كه‌ون، ئه‌صل له كاركردن چۆن بۆ پیاوان درووسته به هه‌مان شت بۆ ئافره‌تان دروسته به‌لاَم به‌مه‌رجێك له فیتنه پارێزراوبن ، وه ئافره‌تان له سه‌رده‌مى پێغه‌مبه‌ر (صلى الله علیه وسلم) له گه‌ڵ هاوه‌لاَن ده‌رئه‌چون یارمه‌تى پیاوانیان ده‌دا وته‌داوى بریندارانیان ده‌كرد، وه‌گومانى تیانیه ئافره‌تانیش وه‌ك پیاوان نه‌خۆش ده‌كه‌ون و پێویستیان به دكتۆر ده‌بێت ئه‌گه‌ر رِێگه له هه‌موو ئافره‌تانمان بگرین دكتۆرى ئافره‌تمان نه‌بێت كێ چاره‌سه‌رى ئافره‌تانمان بكات بیان خه‌ینه به‌ر ده‌ست پیاو؟
له پرۆسه‌ى خوێندن ئافره‌تانمان مامۆستاى پیاو ده‌رسیان پێبڵى؟
بۆیه زانایان به رِه‌هاىى حه‌رامیان نه‌كردووه دروسته ئافره‌تانمان بخوێنن وكاربكه‌ن له گه‌ڵ ئافره‌تان و مه‌حره‌مى خۆیان بێ تێكه‌ڵى گه‌ر خێزانت دكتۆربێت له به‌شێك تایبه‌ت بێت به ئافره‌تان كارێكى باشه وه ئه‌گه‌ر مامۆستابێت له مه‌كته‌بێكى كچان كارێكى باشه، ئه‌مما ئه‌وه‌ى ئه‌مرِۆ ئافره‌تان ده‌یكه‌ن له‌وه‌ى خۆیان به جوانترین شێوه ده‌رِازێننه‌وه‌و قاچ وده‌س و باڵ وسنگ و مل و گشت گیانیان رِووته به‌رِاستى ئه‌مه كارێكى حه‌رامه‌و جائیز نیه هۆكارن بۆ فیتنه‌و له خشته بردنى ده‌یان گه‌نج خودا بمان پارێزێت..بۆیه ئه‌گه‌ر به‌وشێوه‌یه بن ونه‌گه‌رِێنه‌وه بۆلاى خواو به‌رده‌وام بن له بلاَوكردنه‌وه‌ى فیتنه‌و ئاشوب وخه‌ڵكى وموسڵمانان تووشى تاوان وسه‌رپێچى خوا بكه‌ن ئه‌وه هیچ ئیشێكیان بۆدروست نییه...والله اعلم
بةريز/ م.كامران خاليد وةلامى داوةتةوه ... ز.م. 07701495535
السلام علیكم براكانم
السلام علیكم براكانم
- ئایا له ئیسلامدا جائزه ئافره‌ت له‌ده‌ره‌وه‌ی مال ئیش بكات؟
ئه‌كه‌ر جائزه به‌لگه جىیه؟ وه‌ئه‌گه‌ر جائز نىیه‌و حه‌رامه له به‌ر جی وه به‌لگه جىیه؟ ئه‌ی ئافره‌ت ده‌توانێت پیشه‌ی دكتوری بكات ؟ یا ئه‌ندازیاری بكات یان ماموستایه‌تی بكات ؟
یعنی چ ئیشێك یان پیشه‌یه‌ك جائیزه ئافره‌ت بیكات وه‌چ ئیش و پیشه‌یه‌ك حه‌رامه‌و نابێت بیكات به‌لام تكا ده‌كه‌م به ووردى و به‌لگه‌ی ته‌واو بۆمان روون بكه‌نه‌وه جونكه ئه‌كه‌ر حه‌رام بێت و جائیز نه‌بێت له ئیسلام رێكه‌ناده‌م خێزانه‌كه‌م ئیش بكات..
الحمدلله والصلاة والسلام على رسول الله (صلى الله علیه وسلم).
گومانى تێدا نیه ئاینى ئیسلامى پیرۆز رێزیكى گه‌وره‌ى له ئافره‌تان گرتووه وه هه‌موو كارێكى كردووه بۆ خاتر پاراستنى رِێزو حورمه‌ت و شه‌ره‌ف وكه‌رامه‌تى له گورگه برسێكانى ئینسان، وه مافه‌كانى پاراستووه وه‌پله‌ى پێ به‌خشیووه، وه كردوێتى به شه‌ریكى نێر له میراتدا وه پرس پێكردنی و وه‌رگرتنى رِاوبۆچوونى واجب كردووه‌و له به‌شوودانى وه ته‌واوى ته‌صه‌رِوفى پێ دراوه‌و له ماڵى خۆى، وه مافێكى زۆرى دانه‌وه له‌سه‌ر مێرده‌كه‌ى، وه واجبی كردوه له‌سه‌ر باوك و نزیكه‌كانى كه مه‌سروفی بكه‌ن گه‌ر پێویستى بوو، وه حیجابى له‌سه‌ر فه‌رزكردوه بۆ پاراستنى له چاوى بێگانه تاوه‌كو نه‌بێته كالاَیه‌كى بێ نرخ هه‌موو كه‌سێك ته‌مه‌توعی پێبكات، خواى گه‌وره له سورِه‌تى[الاحزاب]: [وَإِذَا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتَاعًا فَاسْأَلُوهُنَّ مِنْ وَرَاءِ حِجَابٍ ذَلِكُمْ أطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَقُلُوبِهِنَّ ] ،
وقال سبحانه فی السوره المذكوره : [يا أیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِینَ یُدْنِینَ عَلیْهِنَّ مِنْ جَلابِیبِهِنَّ ذَلِكَ أَدْنَى أنْ یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِیمًا]
وقال تعالى فی سوره النور : [قُلْ لِلْمُ}مِنِینَ يغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَى لهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا يصْنَعُونَ * وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ يغْضُضْنَ مِنْ أبْصارِهِنَّ وَيحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلا مَا ظهَرَ مِنْهَا وَلْيضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى جُیُوبِهِنَّ وَلا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلا لِبُعُولتِهِنَّ اَوْ آبَائِهِنَّ اَوْ آبَاءِ بُعُولتِهِنَّ] . .
سه‌رجه‌م ئه‌م ئایه‌تانه ئاماژه به واجبێتى حیجاب ده‌كه‌ن، گومانیشى تێدا نیه حیجاب بۆ پاراستنى ئافره‌تانى موسڵمانه له خه‌ڵكى بێگانه، وه گومانیشى تێدا نیه ئافره‌تان له گۆرِه‌پانى كار ده‌ر ده‌كه‌ون، ئه‌صل له كاركردن چۆن بۆ پیاوان درووسته به هه‌مان شت بۆ ئافره‌تان دروسته به‌لاَم به‌مه‌رجێك له فیتنه پارێزراوبن ، وه ئافره‌تان له سه‌رده‌مى پێغه‌مبه‌ر (صلى الله علیه وسلم) له گه‌ڵ هاوه‌لاَن ده‌رئه‌چون یارمه‌تى پیاوانیان ده‌دا وته‌داوى بریندارانیان ده‌كرد، وه‌گومانى تیانیه ئافره‌تانیش وه‌ك پیاوان نه‌خۆش ده‌كه‌ون و پێویستیان به دكتۆر ده‌بێت ئه‌گه‌ر رِێگه له هه‌موو ئافره‌تانمان بگرین دكتۆرى ئافره‌تمان نه‌بێت كێ چاره‌سه‌رى ئافره‌تانمان بكات بیان خه‌ینه به‌ر ده‌ست پیاو؟
له پرۆسه‌ى خوێندن ئافره‌تانمان مامۆستاى پیاو ده‌رسیان پێبڵى؟
بۆیه زانایان به رِه‌هاىى حه‌رامیان نه‌كردووه دروسته ئافره‌تانمان بخوێنن وكاربكه‌ن له گه‌ڵ ئافره‌تان و مه‌حره‌مى خۆیان بێ تێكه‌ڵى گه‌ر خێزانت دكتۆربێت له به‌شێك تایبه‌ت بێت به ئافره‌تان كارێكى باشه وه ئه‌گه‌ر مامۆستابێت له مه‌كته‌بێكى كچان كارێكى باشه، ئه‌مما ئه‌وه‌ى ئه‌مرِۆ ئافره‌تان ده‌یكه‌ن له‌وه‌ى خۆیان به جوانترین شێوه ده‌رِازێننه‌وه‌و قاچ وده‌س و باڵ وسنگ و مل و گشت گیانیان رِووته به‌رِاستى ئه‌مه كارێكى حه‌رامه‌و جائیز نیه هۆكارن بۆ فیتنه‌و له خشته بردنى ده‌یان گه‌نج خودا بمان پارێزێت..بۆیه ئه‌گه‌ر به‌وشێوه‌یه بن ونه‌گه‌رِێنه‌وه بۆلاى خواو به‌رده‌وام بن له بلاَوكردنه‌وه‌ى فیتنه‌و ئاشوب وخه‌ڵكى وموسڵمانان تووشى تاوان وسه‌رپێچى خوا بكه‌ن ئه‌وه هیچ ئیشێكیان بۆدروست نییه...والله اعلم
بةريز/ م.كامران خاليد وةلامى داوةتةوه ... ز.م. 07701495535
farqe newan (shia - zaede)u(sunna) chea?
جیاوازى نیوان شیعه‌ى زه‌یدى و سوننه جیه؟ئه‌كه‌ر بكریت به روونى بۆمان باس بكه‌ن زۆر سوباس.
الحمدلله والصلاة والسلام على رسول الله (صلى الله عليه وسلم).
خۆشه‌ویستان قسه‌كردن له‌سه‌ر شیعه‌ى زه‌یدى زۆر ده‌خایه‌نىَ به‌لاَم هه‌وڵ ئه‌ده‌م چمكێك لهم تاقمه باسكه‌م:
زه‌یدێكان فرقه‌یه‌كن له فرقه‌كانى شیعه نسبه‌تیان ده‌گه‌رِێته‌وه بۆ (زید بن علی زین العابدین بن الحسین بن علی رضی الله عنهما (80ـ122هـ/698ـ740م)) كه بیردۆزه‌یه‌كى دانا له سیاسه‌ت و حوكمرِانى دا، وه له پێناویدا كۆششى كردو كوژرا، وه‌ئه‌م پێشه‌وایه‌تى (ابو بكر وعمر وعثمان)ى به دروست ده‌زانى، وه ته‌كفیرى یه‌ك صه‌حابه‌یان نه‌كردوه‌و، وه‌له مه‌زهه‌بیانه ئیمامه‌تى كه‌سێكى (المفضول) دروسته له‌گه‌ڵ بوونى كه‌سێكى (الافضل).
زه‌یدى كورِى عه‌لى پێشه‌وایه‌تى شۆرِشێكى شیعه‌ى كرد له عیراق دژى ئه‌مه‌ویه‌كان له‌سه‌ر ده‌مى هیشامى كورِى عبدالملك، وه ئه‌وان 15 هه‌زار كه‌سبون به‌یعه‌تیان دا پێى له ئه‌هلى كوفه وه هه‌ڵیان نا بۆ ئه‌و ده‌رچونه وه كاتێك زانیان كه خۆى به‌رى ناكات له هه‌ردو خه‌لیفه‌ى پایه‌به‌رز ئه‌بو به‌كرو عومه‌ر خوایان لێ رِازى بێت وه له عنه‌تیان لێ ناكات، به‌ڵكو ره‌زاو ره‌حمه‌تیان له‌سه‌ر ده‌كات، زۆری پێ نه‌چوو لێى كشانه‌وه‌و گورگان خواردیان كرد چوونه سه‌ر ووته‌ى رافیزه‌كان ئه‌بوبه‌كرو عومه‌ریان به كافر ده‌زانى، بۆیه زه‌یدى كورِى عه‌لى ناچاربو رِووبه‌رِووى سوپاى ئه‌مه‌وێكان بێته‌وه به نزیكه‌ى 500پێچ سه‌د سواریه‌وه له‌و شه‌رِه‌دا تیرێك به‌ر ناو چه‌وانى كه‌وت بۆیه هۆى وه‌فاتى له ساڵى 122كۆچى.
وه ئه‌و شام و عیراق گه‌رِا یه‌كه‌م به دواى زانستى شه‌رعى ودووهه‌م بۆ گێراندنه‌وه‌ى مافى ئال و به‌یت ، ئه‌و پیاوێكى له خوا ترس بوو وه زاناو ئازا بوو پابه‌ندبوو به قورئان وسوننه‌ته‌وه.
وه زانستى له (محمد الباقر)ى برا گه‌وره‌یه‌وه وه‌رگرت كه به‌یه‌كێك له ئیمامه‌كانى (الاثنی عشر) دائه‌نرێت.
وه په‌یوه‌ندى له گه‌ڵ گه‌وره موعته‌زیلى(وايل بن عطاء) خۆشبوو كه به هۆیه‌وه برێك له بۆچونه‌كانى موعته‌زیله‌ى هێنایه ناو مه‌زهه‌بى زه‌یدیه‌وه.
عه‌قیده‌و بیرو بۆچونه‌كانیان:
1- ئیمامه‌ت به‌دروست ده‌زانن له سه‌رجه‌م نه‌وه‌كانى فاطمة، چى له نه‌وه‌ى حسن بێت یان له نه‌وه‌ى حسین خودایان لێ رِازى بێت.
2- وه ئیمامه‌ت لاى ئه‌مان به میراتى نیه به‌ڵكو به به‌یعه‌ته گرنگ ئه‌وه‌یه له ئه‌ولادى فاطمة بێت .
3- دروسته لایان بوونى زیاتر له ئیمامێك له یه‌ك كاتدا له دوو وولاَتى جیادا.
4- زۆربه‌ى زه‌یدێكانى ئه‌م چه‌رخه دان به خه‌لافه‌تى ئه‌بوبه‌كرو عومه‌رِ ده‌نێن وه له‌عنه‌تیان لێ ناكه‌ن بگره دووعاشیان بۆ ده‌كه‌ن، به‌لاَم له لایان شیعه‌كانى تره‌وه كار ده‌كرێت بۆ شێواندنى بیروباوه‌رِیان وه كراویشه .
5- مه‌یلیان به‌لاى موعته‌زیله ده‌چێت سه‌باره‌ت به زاتى خودا، وه برِوایان وایه كه ئه‌و كه‌سه‌ى تاوانى گه‌وره ئه‌نجام ئه‌دا له نێوان هه‌ردوو جێگاكه‌یه(جه‌هنم و به‌هه‌شت، منزلة بین المنزلتین) .
6- ته‌صه‌وفیان به هه‌مو شێوازێك پێ رِه‌فزه.
7- زه‌واجى موتعه‌یان پێ رِه‌فزه‌و ئینكاریشى لێ ده‌كه‌ن.
8- له گه‌ڵ شیعه هاورِان له زه‌كاتى(خمس)و (تقیه)درۆكردن گه‌ر پێویست كات.
9- به شێوه‌یه‌كى گشتى له گه‌ڵ ئه‌هلى سوننه هاورِان له عیباده‌ته‌كان وفه‌رزه‌كان جگه له چه‌ند شتێكیدا وه‌ك:
ـ له بانگ ده‌ڵین "حی على خیر العمل" له‌سه‌ر رێگه شیعه‌كان .
ـ له نوێژدا پێنچ ته‌كبیره ده‌كه‌ن.
ـ له نویژدا ده‌س ناگرن.
ـ دروسته لایان نوێژى جه‌ژن به تاك و به كۆمه‌ڵ .
ـ نوێژى ته‌رِاویح به كۆمه‌ڵ كردن به بیدعه ده‌زانن.
ـ نوێژ له پشتى فاجر به درووست نازانن .
ـ ده‌رگاى ئیجتیهاد لایان كراوه‌یه بۆ هه‌ر كه‌سێك كه بیه‌وێت ئیجتیهاد بكات، وه هه‌ر كه‌سێك نه توانێت ئیجتیهاد بكات ته‌قلید بكات، وه ته‌قلید كردن به ئال و به‌یت له پێش تره.
ـ دروسته لایان ده‌رچون له ئیمامى سته‌مكارو تاعه‌تى به واجب نازانن .
ـ ناڵێن ئیمامه‌كانمان مه‌عصومن و بارێزراون له هه‌ڵه، وه زێده رِه‌وى ناكه‌ن له به‌رز كردنه‌وه‌ى ئیمامه‌كانیان وه‌ك زۆرێك له شیعه‌كانى تر.
ـ به‌لاَم هه‌ندێ له زه‌یدێكان بریاری عیصمه‌ت پێ دانى ته‌نها چواریان ئه‌وانیش: (علی وفاطمه والحسن والحسین ـ رضی الله عنهم جمیعاً) .
ـ مه‌هدى چاوه‌رِوان كراویان نیه.
ـ زاناى گه‌وره‌یان تیا هه‌ڵ كه‌وت كه بونه سوننى وله سه‌ر مه‌نهه‌ج وعه‌قیده‌ى سه‌له‌فی وه‌كو: ابن الوزیر الصنعانى وابن الامیر الشوكانی والشیخ مقبل بن هادى الوادعی رحمهم الله .
بلاَو بوونه‌وه‌یان و شوێنى جوگرافیان:
زه‌یدێكان ده‌وڵه‌وتێكیان پێك هێنا به سه‌رۆكایه‌تى حه‌سه‌نى كورِى زه‌ید له ساڵى 250كۆچى له خاكى (الدیلم وطبرستان)
ده‌وڵه‌تێكى تریان پێك هێنا له یه‌مه‌ن له سه‌ده‌ى سێى كۆچى به سه‌رۆكایه‌تى(الهادی إلى الحق) .
مه‌زهه‌بى زه‌یدى لهم شوێنانه بلاَو بۆوه: له كه‌ناره‌كانى وولاَتى(الخزر) وه وولاَتى (الدیلم وطبرستان وجیلان) له رۆژ هه‌لاَته‌وه، وه درێژ بۆوه به‌ره‌و حیجازو مصر له رۆژ ئاواوه، وه له خاكى یه‌مه‌ن خۆى گرته‌وه.
بۆمان روون بۆوه كه زه‌یدیكان فرقه‌یه‌كن له شیعه وه په‌یوه‌ندیه‌كى پته‌ویان هه‌یه له‌گه‌ڵ موعته‌زیله‌و كاریگه‌ری ئه‌وانیان له‌سه‌ره، به‌لاَم مه‌زهه‌بى زه‌یدى له فروعدا له چوار چێوه‌ى قوتابخانه‌كانى فقهى ئیسلامى ومه‌زهه‌به‌كان ده‌رناچن، وه ئه‌وان له مه‌زهه‌بى سوننه‌وه زۆر نزیكن له فروعدا.
بۆ زیاتر شاره‌زا بوون برِوانه ئه‌م سه‌ر چاوانه:
ـ تأثیر المعتزله فی الخوارج والشیعه ، عبداللطیف الحفظی .
ـ الزیدیه ، إسماعیل الاكوع .
ـ فرق معاصره تنتسب إلى الإسلام ، د . غالب عواجی .
ـ الإمام زید، محمد ابو زهره ـ دار الفكر العربی ـ القاهره.
ـ تاریخ المذاهب الإسلامیه، محمد ابو زهره ـ دار الفكر العربی ـ القاهره.
ـ تاریخ الفرق الزیدیه، د.فضیله عبد ربِّ الامیر الشامی ـ مطبعه الاداب، النجف ـ العراق ـ 1394هـ/1974م.
ـ إسلام بلا مذاهب، د. مصطفى الشكعه ـ الدار المصریه للطباعه والنشر ـ بیروت.
ـ الفَرْق بین الفِرق، عبد القادر بن طاهر البغدادی.
ـ الفِصل فی الاهواء والملل والنحل، ابن حزم.
ـ الملل والنحل، محمد بن عبد الكریم الشهرستانی.
ـ تلخیص الشافی، ابو جعفر محمد بن الحسن الطوسی.
ـ الكامل فی التاریخ، عز الدین ابو الحسن الملقب بابن الاثیر.
بةريز/ م.كامران خاليد وةلامى داوةتةوه ... ز.م. 07701495535
به‌ریزان بوخته‌ى غوسل ده‌ركردنى من ئه‌وه‌یه سه‌ره‌تا به‌بونه‌ى ئه‌وه‌ى كه‌نجم هه‌ندى جار له حمام ده‌سبه‌ر ده‌كه‌م باشان میز ده‌كه‌م دواتر خوم ده‌شوم
به‌ریزان بوخته‌ى غوسل ده‌ركردنى من ئه‌وه‌یه سه‌ره‌تا به‌بونه‌ى ئه‌وه‌ى كه‌نجم هه‌ندى جار له حمام ده‌سبه‌ر ده‌كه‌م باشان میز ده‌كه‌م دواتر خوم ده‌شوم دواى ئه‌وه‌ى دلنیابوم له‌وه‌ى كه لینجى ناو زه‌كه‌رم بام بوه‌ته‌وه باشان تارات ده‌كرم ئه‌وه ده‌ست نویز ده‌كرم دوباره خوم ده‌شوم دواى خوشوردن بى ئه‌وه‌ى ده‌ستم به‌ر زه‌كه‌رم بكه‌وى عوسلى له‌شم ده‌ر ده‌كه‌م وه خوم له‌به‌ر ده‌كه‌م نویز به‌و ده‌ست نویزه ئه‌نجام ده‌ده‌م / ئه‌مه‌ى وتم كارى منه ئیتر نازانم تا جه‌ند دروسته وه تاجه‌ند كوناح بارده‌بم تكایه وه‌لامى دروستم بده‌نه‌وه
انشالله خوا باداشتى خیرتان بداته‌وه.
الحمدلله والصلاة والسلام على رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم
به‌رِێزه‌كه‌م جگه له‌كاری یه‌كه‌مت كه كارێكى ناپه‌سه‌ندو ناشه‌رعى و حه‌رامه هه‌موو ئه‌وانى ترت له جێگاى خۆیه‌تى بۆیه من ده‌ڵێم براكه‌م واز له‌و كاره چه‌په‌ڵه بێنه له‌ئه‌و حه‌رامه خۆت بپارێزه ، رِێگاى شه‌یتانه بۆ تێركردنى ئاره‌زووه‌كانى خۆت بۆیه باسى مه‌كه‌و ته‌ركى بكه به ده‌قى قورئان تۆ سنوره‌كانى خوداد به‌زاندوه‌و خۆت توشى حه‌رام كردوه خواى گه‌ور ده‌فه‌رمووێت: [وَالَّذِینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ (5) إِلَّا عَلى أزْوَاجِهِمْ أوْ مَا مَلكَتْ أَیْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَیْرُ مَلُومِینَ (6) فَمَنِ ابْتَغَى وَرَاءَ ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ الْعَادُونَ (7)]، واته: له سیفاتى ئه‌و ئیماندارانه‌ى سه‌رفرازده‌بن: ئه‌وانه‌ن كه پارێزه‌رى داوێن و پاكى خۆیانن [5] مه‌گه‌ر له‌گه‌ل ژنانى خۆیان یا كه‌نیزه‌كانیان, جا بي گومان (له‌ئه‌مه) لۆمه ناكرێن [6] جا هه‌ركه‌س بێجگه له‌مانه (له‌و دوو تاقمه) ده‌س تێكه‌ڵا بكا, جا ئه‌مانه ده‌س درێژكه‌رن.
كه‌واته به ده‌ستى خۆت كاتێك ئاو ده‌هێنیته‌وه ئه‌وا ته‌عداو ده‌س درێژیت كردوه له سنووره‌كانى خودا. خودا هه‌مومان پاك بكاته‌وه.
بةريز/ م.كامران خاليد وةلامى داوةتةوه ... ز.م. 07701495535
٣٠٩١
٦٨٠٨٢١