الحمدلله والصلاة‌ والسلام على رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم.
نوێژه‌ سوننه‌ته‌كان ئه‌گه‌ر كاتى ده‌رچوو ده‌فه‌وتێت و قه‌زا ناكرێته‌وه‌ ته‌نها دوو رِكات سوننه‌تى پێش نوێژى به‌یانی و دوو ركات سوننه‌تى پێش نیوه‌رِۆ نه‌بێت، گه‌ر كه‌سێك دوو ركات سوننه‌تى پێش نوێژى به‌یانی له‌ ده‌س چوو ده‌توانێ دواى نوێژى به‌یانى ده‌س به‌جێ بیكات یان دواى خۆر هه‌لاَتن بیكات له‌به‌ر ئه‌وه‌ى پێغه‌مبه‌ر صلى الله علیه وآله وسلم له‌ گه‌ڵ هاوه‌لاَنى قه‌زایان كرده‌وه‌ له‌گه‌ڵ نوێژى به‌یانى، كاتێك خه‌ویان لێكه‌وت له‌ یه‌كێك له‌سه‌فه‌ره‌كانى نوێژى به‌یانیان نه‌كرد تاكو خۆرهه‌لاَت له‌و حه‌دیسه‌ى كه‌ أبِى هُرَیْرَه‌َ بۆمان ده‌گێرێته‌وه‌ ده‌فه‌رمووێت: عَرَّسْنَا مَعَ نَبِىِّ اللَّهِ -صلى الله علیه وسلم- فَلمْ نَسْتَیْقِظ حَتَّى طلعَتِ الشَّمْسُ فَقَال النَّبِىُّ -صلى الله علیه وسلم- « لِيأْخُذْ كُلُّ رَجُلٍ بِرَأْسِ رَاحِلتِهِ فَإِنَّ هَذَا مَنْزِلٌ حَضَرَنَا فِیهِ الشَّیْطَانُ ». قَال فَفَعَلْنَا ثُمَّ دَعَا بِالْمَاءِ فَتَوَضأَ ثُمَّ سَجَدَ سَجْدَتَیْنِ - وَقَال يعْقُوبُ ثمَّ صَلَّى سَجْدَتَیْنِ - ثمَّ أُقِیمَتِ الصَّلاَة‌ُ فَصَلَّى الْغَدَاه‌َ. رواه مسلم.
وه‌ پێغه‌مبه‌ر صلى الله علیه وآله وسلم بینى پیاوێك دوو ركاته‌كه‌ى پێش نوێژ قه‌زا ئه‌كاته‌وه‌ لێى بىَ ده‌نگبوو وه‌ك له‌و حه‌دیسه‌ى (قَیْس) كورِى (عَمْرو) بۆمان ده‌گیرَرێته‌وه‌ ده‌فه‌رمووێت: رَأَى رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله علیه وسلم- رَجُلاً یُێصلِّى بَعْدَ صَلاَة‌ِ الصُّبْحِ رَكْعَتَیْنِ فَقَال رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله علیه وسلم- « صلاَة‌ُ الصُّبْحِ رَكْعَتَانِ ». فَقَال الرَّجُلُ إِنِّى لمْ أكُنْ صَلَّیْتُ الرَّكْعَتَیْنِ اللَّتَیْنِ قَبْڵهُمَا فَصَلَّیْتُهُمَا الانَ. فَسَكَتَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله علیه وسلم-.رواه ابوداود وصححه الالبانی
هه‌روه‌ها سوننه‌تى راتبه‌ى پێش نوێژى نیوه‌رِۆ ئه‌گه‌ر له‌ ده‌سى چوو له‌ كاتى خۆىدا به‌هۆى عوزرێكه‌وه‌ له‌ پاش نوێژى نیوه‌رِۆ ده‌یكاته‌وه‌، به‌به‌ڵگه‌ى حه‌دیسى عائیشه‌ خواى لىَ رِازى بێت - كَانَ إذا لمْ یُصَلِّ أربَعاً قَبل الڤُّهْرِ ، صلاَّهُنَّ بَعْدَهَا . رَوَاهُ التِّرمِذِیُّ وحسنه الالبانى،
واته‌: پێغه‌مبه‌ر صلى الله علیه وآله وسلم گه‌ر چوار ركاته‌كه‌ى پێش نوێژى نیوه‌رِۆى نه‌كردایه‌ له‌ پاش نوێژى نیوه‌رِۆ ده‌یى كرده‌وه‌.
هه‌روه‌ها به‌به‌ڵگه‌ى ئه‌و حه‌دیسه‌ى كه‌ جه‌نابت برسیار له‌ باره‌یه‌وه‌ ده‌كه‌ى ئایه‌ صه‌حیحه‌ یان نا، وه‌ ئه‌كرێته‌ به‌ڵگه‌؟ به‌ڵێ حه‌دیسه‌كه‌ صه‌حیحه‌و له‌ صه‌حیحى بخارى و مسلم دایه‌ وه‌ به‌ڵگه‌یه‌كى به‌ هێزیشه‌. ئه‌میش له‌فزی حه‌دیسه‌كه‌یه‌:
عَنْ بُكَیْرٍ أنَّ كُرَیْبًا مَوْلى ابْنِ عَبَّاسٍ حَدَّثَهُ أَنَّ ابْنَ عَبَّاسٍ وَعَبْدَ الرَّحْمَنِ بْنَ أزْهَرَ وَالْمِسْوَرَ بْنَ مَخْرَمَه‌َ أرْسَلُوا إِلى عَائِشَه‌َ - رضى الله عنها - فَقَالُوا اقْرَأْ عَلیْهَا السَّلاَمَ مِنَّا جَمِیعًا ، وَسَلْهَا عَنِ الرَّكْعَتَیْنِ بَعْدَ الْعَصْرِ ، وَإِنَّا أخْبِرْنَا أَنَّكِ تُصَلِّیهَا ، وَقَدْ بَلغَنَا أنَّ النَّبِىَّ - صلى الله علیه وسلم - نَهَى عَنْهَا ، قَال ابْنُ عَبَّاسٍ وَكُنْتُ أضْرِبُ مَعَ عُمَرَ النَّاسَ عَنْهُمَا . قَال كُرَیْبٌ فَدَخَلْتُ عَلیْهَا ، وَبَلَّغْتُهَا مَا أرْسَلُونِى ، فَقَالتْ سَلْ أُمَّ سَڵمَه‌َ . فَأَخْبَرْتُهُمْ ، فَرَدُّونِى إِڵى أُمِّ سَڵمَه‌َ بِمِثْلِ مَا أَرْسَلُونِى إِلى عَائِشَه‌َ ، فَقَالتْ أمُّ سَڵمَه‌َ سَمِعْتُ النَّبِىَّ - صلى الله علیه وسلم - ينْهَى عَنْهُمَا ، وَإِنَّهُ صَلَّى الْعَصرَ ثُمَّ دَخَل عَلىَّ وَعِنْدِى نِسْوَه‌ٌ مِنْ بَنِى حَرَامٍ مِنَ الأَنْصَارِ ، فَصلاَّهُمَا ، فَأَرْسَلْتُ إِلیْهِ الْخَادِمَ فَقُلْتُ قُومِى إِلى جَنْبِهِ فَقُولِى تَقُولُ أُمُّ سَلمَه‌َ يا رَسُوڵ اللَّهِ أَڵمْ أَسْمَعْكَ تَنْهَى عَنْ هَاتَیْنِ الرَّكْعَتَیْنِ فَأَرَاكَ تُصَلِّیهِمَا . فَإِنْ أَشَارَ بِيدِهِ فَاسْتَأْخِرِى .
فَفَعَلتِ الْجَارِيه‌ُ ، فَأَشَارَ بِيدِهِ ، فَاسْتَأْخَرَتْ عَنْهُ ، فَلمَّا انْصَرَفَ قَال « يا بِنْتَ أَبِى أمَیَّه‌َ ، سَأَلْتِ عَنِ الرَّكْعَتَیْنِ بَعْدَ الْعَصرِ ، إِنَّهُ أَتَانِى أنَاسٌ مِنْ عَبْدِ الْقَیْسِ بِالإِسْلاَمِ مِنْ قَوْمِهِمْ ، فَشَغَلُونِى عَنِ الرَّكْعَتَیْنِ اللَّتَیْنِ بَعْدَ الڤُّهْرِ ، فَهُمَا هَاتَانِ » .ئه‌مه‌ له‌فزى بوخاریه‌ به‌ ژماره‌ 4370.
وه‌ له‌ لاى شافعێكان سوننه‌ته‌ رِاتبه‌كان به‌ گشتى قه‌زا ده‌كرێته‌وه‌ نه‌ك ته‌نها به‌یانى و نیوه‌رِۆ، وه‌ به‌ڵگه‌شیان حه‌دیسى: « مَنْ نَسِىَ الصَّلاَة‌َ فَلْیُصَلِّهَا إِذَا ذكَرَهَا ».
واته‌: هه‌ركه‌سێك نوێژێكى بیر چوو له‌ واده‌ى خۆى بیكات با ئه‌و كاته‌ى بیرى ده‌كه‌وێته‌وه‌ بیكات، وه‌چه‌ند به‌ڵگه‌یه‌كى تریش.
كه‌واته‌ مه‌سه‌له‌كه‌ فراوانى تێدایه‌ والله ولی التوفیق .

بةريز/ م.كامران خاليد وةلامى داوةتةوه ... ز.م. 07701495535