بێداربوونه‌وه‌ى موسڵمانان، بۆخۆپاراستن له‌ئاگرى دۆزه‌خ ونارِه‌حه‌تییه‌كانى
به‌بشتیوانی خوای گه‌وره‌له‌م بابه‌ته‌دا ناوه‌کانی دۆزه‌خم ئاماده‌کردووه تاوه‌کو موسڵمانان خۆبارێزی بکه‌ن له‌تاوان وبگه‌ڕێنه‌وه بۆلای خوای گه‌وره‌ومیهره‌بان داوامان وایه‌له‌خوای گه‌وره‌که بمانبارێزێت وڕزگارمان بکات له‌ئاگری دۆزه‌خ وبه‌به‌هه‌شتی بانوبه‌رینمان شادبکات.
1-الحطمة: واته‌تێکشكێنه‌ر .خوای گه‌وره‌ده‌فه‌رموێت (وَمَا أدْرَاكَ مَا الْحُطمَة {الهمزة/5} نَارُ اللَّهِ الْمُوقَدَةُ‌ُ {الهمزة/6}) واته: جاتۆچوزانیت ئه‌وتێشكینه‌ره‌یه‌چیه، ئه‌گه‌رخوابۆت باس نه‌كات، ئاگرێكی هه‌ڵكراو یبڵێسه‌داری خوایه،واته: به‌فه‌رمانی ئه‌وه‌وفریشته‌ی ئه‌وی له‌سه‌ره.
2-النار: واته‌ئاگر .خوای گه‌وره‌ده‌فه‌رموێت (فإِن لَّمْ تَفْعَلُواْ وَلن تَفْعَلُواْ فَاتَّقُواْ النَّارَ الَّتِی وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِینَ {البقره/24})واته: خۆئه‌گه‌رهیچتان بۆنه‌كرا، كه‌هه‌رگیز هیچیشتان بۆناكرێ ده‌ساوه‌رن باوه‌ڕبێنن وخۆتانببارێزن له‌وئاگره‌ی كه‌ده‌سته‌چیله وهه‌ڵگیرسێنه‌ره‌كه‌ی جه‌سته‌ی ئاده‌میی وبه‌رده، ددان به‌وه‌یشدابنێن كه‌ئه‌م قورئانه‌له‌لایه‌ن خواوه‌یه،ئه‌گیناده‌بنه‌سووته‌مه‌نی ئه‌وئاگره‌ی كه‌ئێستابۆكافران وبێباوه‌ران ئاماده‌كراوه.
3-الجحیم: واته‌ئه‌وئاگره‌بریسکه‌داره‌گه‌وره‌یه‌ی که‌ناوه‌وه‌ی زۆرقوڵ ودژواره . خوای گه‌وره ده‌فه‌رموێت (وَإِذا الْجَحِیمُ سُعِّرَتْ {التكویر/12}) واته: كاتێ كه‌دۆزه‌خ داگیرسێنراو كه‌وته كڵبه‌كڵب.
4-السعیر: واته ئه‌وئاگره‌ی که‌کڵبه‌ده‌کات وبه‌یتابه‌یتا جۆش وخرۆشی بێ ده‌درێت . خوای گه‌وره‌ده‌فه‌رموێت (إِنَّ الَّذینَ يأْكُلُونَ أمْوَال الْيتَامَى ظُلْمًا إِنَّمَا يأْكُلُونَ فِی بُطُونِهِمْ نَارًا وَسيصْلوْنَ سَعِیرًا {النساء/10})واته: ئه‌وكه‌سانه‌ی كه‌به‌سته‌م وناهه‌ق، ماڵ وسامانی منداڵانی هه‌تیووبێباوك ده‌خۆن بێكومان ته‌نهائاگرده‌كه‌نه‌سك وورگیانه‌وه، وبه‌زووییش ده‌خرێنه‌ناوئاگرێكی زۆرگه‌رم وبه‌گڕی دۆزه‌خه‌وه. بێغه‌مبه‌ریش (صلی الله علیه وسلم) خواردنی ماڵی هه‌تیوی به‌یه‌كێ له‌گوناحه گه‌وره‌كان ئه‌ژماردووه.
5-لظی: واته‌گڕگرتوو .خوای گه‌وره‌ده‌فه‌رموێت (كَلَّا إِنَّهَا لظى {المعارج/15} نَزَّاعَه‌ً لِّلشَّوَى {المعارج/16}) واته: نه‌خێر، ئه وئاواتانه هیجى نایاته دى ، كه‌به‌ڕاستی ئه‌وئاگره‌ئاگرێكی بڵیسه‌داری وایه،داماڵێنه‌ره بۆبێستی سه‌ر،واته: بێستی سه‌رهه‌ڵده‌قرچێنێ وهه‌ڵیده‌كه‌نێ وده‌یبات.
6-سقر: واته‌گڕکانێکی قوڵی دژوار . خوای گه‌وره‌ده‌فه‌رموێت (وَمَا أدْرَاكَ مَا سَقَرُ {المدثر/27} لا تُبْقِی وَلا تَذرُ {المدپر/28})واته: جاتۆچوزانی (سه‌قه‌ر) چییه..؟ ئه‌گه‌ربێتنه‌ڵێم، ئاگرێكه هیچ شتێك نایه‌ڵێته‌وه ئه‌یسووتێنێ له‌گوشت وئێسقان وده‌مارووازیش ناهێنێت وجێيناهێڵێت.
7-الهاویة: واته‌شوێنی که‌وتنه‌خواره‌وه‌ی بڕگڕوترسناک .خوای گه‌وه‌ده‌فه‌رموێت (فَأُمُّهُ هَاوِيةُ {القارعة/9} وَمَا أدْرَاكَ مَا هِيةُ {القارعة/10} نَارٌ حَامِيةُ {القارعة/11})واته: ئه‌وه‌دایكی ئه‌ودۆزه‌خه‌و باوه‌شی بۆگرتۆته‌وه،جاتۆچوزانیت (هاویة)چییه؟،ئاگرێكی زۆرگه‌رمه. ئیمامی (بوخاریی وموسلیم) له (ئه‌بوهوره‌یره)وه ده‌گێڕنه‌وه‌كه‌بێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) فه‌رمویه‌تی:( ئه‌م ئاگره‌ی ئێره‌یه تانها به‌شێكه‌له‌حه‌فتابه‌شی گه‌رمای ئاگری دۆزه‌خ. هاوه‌ڵان وتیان به‌خواسوێندئه‌وه‌نده‌به‌سه! ئه‌ویش فه‌رمووی: (به‌ڕاستی ئه‌وئاگری دۆزه‌خه (٦٩) به‌شی له‌م ئاگری ئێره‌تان زیاتره،هه‌ربه‌شه‌یش وه‌ك گه‌رمای ئه‌وده‌بێت..!! فتح الباری:٦/٣٨٠. مسلیم: ٤/٢٨٤. وه‌هه‌روه‌هاده‌رباره‌ی قورسیی وناره‌حه‌تی ئه‌وئاگره‌یه‌كه‌بێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) ده‌فه‌رموێ: (( اذااشتد الحرفأبردواعن الصلاه،فإنشده‌الحرمنفیح جهنم)). فتح الباری: ٢/٢٠. موسلیم: ١/٤٣٠.واته: هه‌ركه‌گه‌رمای نیوه‌ڕۆ تینیسه‌ند، ئێوه‌ش نوێژدوابخه‌ن بۆكاتێ فێنك ده‌كات، نزیك به‌وه‌ختی نوێژی عه‌سر،هه‌تاناڕه‌حه‌ت وماندوونه‌بن چونكه گڕه‌ی گه‌رما له‌هه‌ناسه‌ی دۆزه‌خه.
8-النارالکبری: واته‌ئاگری هه‌ره‌گه‌وره . خوای گه‌وه‌ده‌فه‌رموێت (وَێتَجَنَّبُهَا الْأشْقَى {الأعلى/11} الَّذی يصلى النَّارَ الْكُبْرَى {الأعلى/12} ثمَّ لا يمُوتُ فِیهَا وَلايحْيى {الأعلى/13})واته: وبه‌دبه‌خت وكافرخۆی لائه‌داله‌ئامۆژگاری وناچێ به‌گوێیدا، ئه‌وه ده‌چێته ناوئاگره‌هه‌ره‌گه‌وره‌كه‌وه، له‌باشاندا نه‌ئه‌مرێ بۆئه‌وه‌ی له‌وێ ڕزگاری ببێ وه‌نه‌ئه‌یشژیی به‌ژیانێكی خۆش وئاسوود ه) ئه‌م فه‌رمووده‌یه‌ش كه‌بێشه‌وا (ئه‌حمه‌دوموسلیم) ده‌یهێنن هه‌رئه‌وڕاستیه دووبات ئه‌كه‌نه‌وه: ( أماأهل النارالذین هم أهلها فإنهم لایموت ونفیها ولایحیون..) مسلم:١/١٧٣. واته: به‌ڵام ئه‌وانه‌ی واشیاووخه‌ڵكی ئاگرن وله‌وێداهه‌رگیزنامرن تاڕزگارببن.
9-جهنم: واته‌دۆزه‌خ . خوای گه‌وره‌ده‌فه‌رموێت (وَجِیءَ يوْمَئذٍ بِجَهَنَّمَ يوْمَئِذٍ يتَذَكَّرُ الْإِنسَانُ وَأَنَّى لهُ الذِّكْرَى {الفجر/23}) واته: وه‌له‌ورۆژه‌دادۆزه‌خ ده‌هێنرێته‌روو بۆگومڕایان،بێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) ده‌فه‌رموێ: (ئه‌ورۆژه دۆزه‌خ دێنن وحه‌فتاهه‌زارره‌شمه‌ی هه‌یه، له‌گه‌ڵ هه‌رره‌شمه‌یه‌كدا حه‌فتاهه‌زارفریشته رایده‌كێشن له‌ورۆژه‌قورسه‌دا ئاده‌میی هه‌رچیكردبێت بیریئه‌كه‌وێته‌وه‌و به‌شیمان ده‌بێ له‌سه‌رخرابه‌كانیی وبه‌ند ده‌گرێ وه‌له‌كوێ به‌ندوئامۆژگاری كه‌ڵكی ده‌بێ بۆی؟له‌ورۆژه‌دا ). مسلم:٤/٢١٨٤.
له‌كۆتایدا له‌خواى گه‌وره ده‌پارِێینه‌وه كه سه‌رجه‌م موسڵمانان بپارێزێت له‌ئاگرى دۆزه‌خ.اللهم امین.
٣٠٨
٦٧٣٢٦٧